1. РАЦЫЯ
2. Грамадства
3. Вясна і вайна

Вясна і вайна

Прый­ш­ла вяс­на і… не­як дзіў­на — але, зда­ец­ца, што на­во­кал і ўва мне аса­бі­ста вес­на­вой ра­дас­ці ня­ма. Яна, ма­быць, споз­не­ная і кры­ху дзіў­на­ва­тая ў гэ­тым го­дзе. За­цяг­ну­ла­ся са сва­ім пры­хо­дам — без ус­пыш­кі цяп­ла, за­тое з ха­лод­ны­мі на­ча­мі, не над­та цёп­лы­мі дня­мі і па­ры­ві­сты­мі вят­ра­мі. Вее так, што пра­дуць і шко­ды зда­роўю на­ра­біць мо­жа ў кож­ную хві­лі­ну. Ка­лі зва­ню бра­ту, які за­раз у баць­коў­скім до­ме пра­во­дзіць ра­монт, то ад­ным з яго што­дзён­ных кло­па­таў з’яў­ля­ец­ца тое, каб толь­кі ве­цер не па­ла­маў ці раз­ва­ліў гас­па­дар­скіх збу­да­ван­няў. А тое, што скра­дзе ней­кую шмот­ку, ці воп­рат­ку, якая су­шыц­ца на два­рэ, то за та­кі­мі дро­бя­зя­мі ніх­то ўжо і ву­хам не вя­дзе. Абы толь­кі вят­ру­га боль­шай шко­ды ці бя­ды не на­ра­бі­ла. Пра­па­лі ка­рот­ка­ча­со­выя вес­на­выя бу­ры і пра­ліў­ныя, цёп­лыя даж­джы, пас­ля якіх з не­ве­ра­год­най хут­кас­цю і яр­кас­цю ко­ле­раў кра­су­ні вяс­ны ўсё ім­г­нен­на ўец­ца ўга­ру — да сон­ца і не­ба. На­ват ма­гут­ны каш­тан, які рас­це за ма­ім ак­ном бе­ла­стоц­кай ква­тэ­ры, упер­шы­ню за чвэрць ста­год­дзя май­го тут жыц­ця спаз­ніў­ся сё­ле­та раск­віт­нець на­ па­чат­ку ма­ту­раль­ных, май­скіх эк­за­ме­наў на атэ­стат ста­лас­ці. А раск­віт­неў­шы ў кут­ку бу­дын­ка аку­рат на мі­ну­лых вы­ход­ных фі­я­ле­та­вы без, мае ней­кі блед­ны, не­на­сы­ча­ны яр­кас­цю глы­бін­ны ко­лер. Быц­цам, толь­кі раск­віт­неў­шы, за­са­ро­меў­ся, та­му хо­ча ўжо ад­ра­зу і прац­віс­ці.

Так­са­ма дас­вед­ча­ныя зем­ля­ро­бы і хат­нія гас­па­ды­ні ад­тэр­мі­ноў­ва­лі сё­ле­та зак­лад­ку ага­ро­даў, бо зям­ля над­та ха­лод­ная і су­хая. Су­ха­ва­та і на па­лях, та­му раз­мо­вы пра маг­чы­мы неў­ра­джай у гэ­тым го­дзе не раз і не два гас­цю­юць у раз­мо­вах з ты­мі, хто яш­чэ гас­па­да­рыць. Але не трэ­ба быць і зем­ля­ро­бам, каб ад­чуць ва ўлас­най кі­шэ­ні, што ін­ф­ля­цыя з’я­дае на­шы гро­шы, а цэ­ны на пра­дук­ты хар­ча­ван­ня — і зер­ня­выя, і са­да­ві­нна-ага­род­ныя ў гэ­тым го­дзе ўжо над­та вы­со­кія. Да­стат­ко­ва зай­с­ці за па­куп­ка­мі ў кра­му, ці на ней­кі ры­на­чак, каб, паг­ля­дзеў­шы на цэ­ны та­ва­раў і за­ціс­нуў­шы зу­бы, пла­ціць, як га­ва­ры­ла­ся ў нас у пры­маў­ках, быц­цам за збож­жа.

Із­ноў, хо­чам, ці не хо­чам, але вай­на і вяс­на з са­бою тут не­раз­луч­на звя­за­ныя. Спе­цы­я­лі­сты лі­чаць, што ра­сей­скі дык­та­тар Ула­дзі­мір Пу­цін і яго­ныя вой­скі з вя­лі­кай за­яд­лас­цю пе­рай­ма­юць і бла­ку­юць про­даж ук­ра­ін­ска­га збож­жа і ін­шых пра­дук­таў хар­ча­ван­ня, каб штуч­на вык­лі­каць су­свет­ны го­лад і пры яго да­па­мо­зе шан­та­жа­ваць су­свет­ную су­поль­насць ды ад­крыць чар­го­вы фронт і хва­лю не­кан­т­ра­ля­ва­най эміг­ра­цыі з бед­ных кра­ін у ба­га­тую Еў­ро­пу і Аме­ры­ку. Ну і так­са­ма ва­ен­ны­мі дзе­ян­ня­мі, аб­ст­рэ­ла­мі, мі­на­ван­нем не да­пус­ціць да за­вяр­шэн­ня вес­на­вой па­сяў­ной на ўкра­ін­скіх па­лях, каб эк­с­пар­т­ная сі­ла ўкра­ін­скай гас­па­дар­кі знач­на па­мен­шы­ла­ся. Пры­від маш­таб­на­га сус­вет­на­га го­ла­ду і звя­за­ных з тым хва­ля­ван­няў — гэ­та не чар­го­выя лі­та­ра­тур­ныя ўяў­лен­ні, але да­ку­мен­таль­ная рэ­аль­насць 2022 го­да. Тут ра­сей­цы да­сяг­ну­лі поў­нас­цю пос­пе­хаў, пе­рай­ма­ю­чы ўкра­ін­скія пар­ты на Чор­ным і Азоў­скім мо­ра­х, бла­ку­ю­чы суд­на­вы ган­даль на гэ­тым аб­ша­ры, урэш­це зніш­ча­ю­чы так­са­ма ін­ф­раст­рук­ту­ру на гэ­тай тэ­ры­то­рыі. Зніш­чэн­не ў вы­ні­ку ра­кет­ных аб­ст­рэ­лаў і бам­бар­да­ван­няў ук­ра­ін­скай жа­лез­на­да­рож­най струк­ту­ры і наф­та­пе­рап­ра­цоў­чых баз, пак­ра­жа ся­лян­скай тэх­ні­кі — гэ­та так­са­ма ва­ен­ныя мэ­ты, ап­ра­ча мі­лі­тар­ных і па­лі­тыч­ных.

А мо­жа ў вяс­ны не ўлас­ці­вае ёй аб­ліч­ча — мо­жа тая су­свет­ная ха­ле­ра, ва­ен­ная нап­ру­га та­кім чы­нам уз­дзей­ні­чае на нер­во­вую пры­род­ную сі­стэ­му. Наг­ля­дзеў­шы­ся на боль і бя­ду ча­ла­ве­ча­га све­ту, ад­веч­ная пры­род­ная пры­га­жосць так­са­ма за­сты­ла ў ней­кай са­рам­лі­вас­ці і ча­кан­ні ча­су свай­го ра­да­ван­ня. Не­вя­до­мыя тут Бо­жыя ўка­зан­ні і зна­кі, якіх мы про­ста не ад­чыт­ва­ем, або про­ста не заў­ва­жа­ем. А ва­кол не да кан­ца выз­на­ча­най яш­чэ ха­лод­най вяс­ны, каш­ма­ру слёз, бо­лю і ча­ла­ве­чых тра­ге­дый ра­сей­ска-ўкра­ін­скай вай­ны, пры­хо­дзяць што­дзён­ныя сум­ныя вест­кі пра хва­ро­бы і смер­ці сяб­роў і род­ных, цяр­пен­ні ка­лег і зна­ё­мых ад ма­са­ва­га пе­рас­ле­ду дык­та­ту­ры лу­ка­шыз­му ў Бе­ла­ру­сі, а так­са­ма не­зай­з­д­рос­на­га лё­су ўсіх тых, якім вы­па­ла стаць па­лі­тыч­ны­мі, ва­ен­ны­мі, эка­на­міч­ны­мі бе­жан­ца­мі. Ка­лісь­ці мы ў гэ­тай част­цы све­ту ў вы­пад­ку бе­ла­ру­скай рэ­аль­нас­ці га­ва­ры­лі, што ма­ем вай­ну без аб’­яў­ле­най вай­ны. А за­раз тут усё…. І тое, што да­бі­вае кож­на­га — наг­руз­ка ін­фар­ма­цый­най вай­ны не ў змо­зе быць ужо ўспры­маль­най на­шы­мі маз­га­мі. Ду­рэ­ем та­ды, кож­ны па-свой­му ад па­ба­ча­на­га і па­чу­та­га.

Яў­ген Ва­па, тыднёвік Ніва”, №21, 2022 год

ранейшыя артыкулы аўтара: