Агляд прэсы: Новы паварот
У Беларусі памілавалі Пратасевіча. Байдэн даў зялёнае святло навучанню пілотаў ВСУ на F-16. Саміт Вялікай сямёркі: дэманстрацыя адзінства. Вынікі выбараў у Грэцыі. Падрабязнасці свежых матэрыялаў замежнай прэсы ў аглядзе Вольгі Сямашкі.
«Пратасевіч, затрыманы ў Беларусі пасля таго, як яго рэйс быў вымушаны прызямліцца ва ўсходнееўрапейскай краіне, атрымаў памілаванне ад Лукашэнкі і пазбег амаль дзесяці гадоў за кратамі», – піша еўрапейскае выданне Politico.
„У размове з дзяржаўным інфармацыйным выданнем Белта ў панядзелак Раман Пратасевіч сказаў, што «падпісаў усе адпаведныя дакументы аб памілаванні», і «асабіста падзякаваў краіне» і дыктатару Лукашэнку за гэтае рашэнне. 28-гадовы Пратасевіч быў галоўным рэдактарам апазіцыйнага Telegram-канала Nexta падчас масавых пратэстаў, якія адбыліся пасля спрэчных выбараў у краіне ў 2020 годзе. Сотні тысяч беларусаў выйшлі на вуліцы, каб дэманстраваць насуперак Лукашэнку, які неўзабаве кіруе краінай пасля распаду Савецкага Саюза ды абвясціў перамогу на фоне паведамленняў міжнародных назіральнікаў, што галасаванне было сфальсіфікавана на яго карысць. Дзясяткі тысяч былі затрыманыя і некалькі чалавек загінулі, калі сілы бяспекі разагналі мітынгі. Разам з многімі іншымі лідарамі пратэстнага руху Пратасевіч уцёк за мяжу і працягваў асвятляць краіну ў эміграцыі з Польшчы. Аднак у маі 2021 года ён знаходзіўся на борце самалёта Ryanair, які выконваў рэйс з Грэцыі ў Літву, які атрымаў загад прызямліцца падчас пралёту праз беларускую паветраную прастору і быў затрыманы. Пасля арышту беларускія дзяржаўныя СМІ апублікавалі серыю відэазапісаў, на якіх Пратасевіч асабіста прыносіць прабачэнні Лукашэнку за сваю антыдзяржаўную дзейнасць. Святлана Ціханоўская, лідар апазіцыі, якая называе сябе сапраўдным пераможцам выбараў 2020 года, раней патрабавала вызвалення Пратасевіча і заявіла, што ён сутыкаецца з «фізічным і маральным ціскам» з боку ўладаў. У Беларусі дагэтуль утрымліваюцца больш за паўтары тысячы палітвязняў. Беларусь — блізкі хаўруснік Масквы, і ў сераду Лукашэнка сустрэнецца з прэзідэнтам Расеі Уладзімірам Пуціным», – піша еўрапейскае выданне.
***
Кіраўніцтва ЗША мае намер даць згоду на навучанне ўкраінскіх пілотаў на знішчальніках F-16, а таксама дазволіць пастаўкі гэтых самалётаў украінскай арміі. Нават калі ЗША самі не маюць намеру пастаўляць Кіеву F-16, цяперашняе рашэнне азначае рэальную перспектыву таго, што знішчальнікі будуць паступаць ва Украіну з краін Еўропы. Еўрапейская прэса разважае пра тое, да якіх перамен гэта можа прывесці. «Гэтае рашэнне так і не стала паваротным пунктам», – адзначае дзюсельдорфская газета Handelsblatt.
«Паколькі самі ЗША адпраўляць знішчальнікі F-16 Украіне не маюць намеру, прэзідэнт Джо Байдэн па-ранейшаму выключае такі варыянт. Калі заходнія знішчальнікі будуць задзейнічаны ва Украіне, то пра якую колькасць самалётаў пойдзе гаворка – і кім яны будуць прадстаўлены? Усе гэтыя пытанні па-ранейшаму застаюцца адкрытымі. ЗША ускладаюць адказнасць на Еўропу, у тым духу, што, калі вы хочаце адправіць Кіеву свае самалёты, то мы не супраць. На справе гэтае пытанне будуць вырашаць урады краін Еўропы. Гэта тое ўзважванне рызык, якое Еўропа павінна правесці для сябе сама», – заклікае нямецкае выданне.
***
На саміце ў Хірасіме прадстаўнікі краін Вялікай сямёркі заявілі аб сваёй салідарнасці з Украінай, прадэманстравалі адназначнае дыстанцыяванне ў адносінах да Кітая і ўпершыню ўзялі на сябе абавязацельствы па ядзерным раззбраенні. Фуміё Кісіда, кіраўнік урада Японіі, які прымаў Вялікую сямёрку, ахарактарызаваў сустрэчу як «гістарычны саміт у горадзе міру». Аглядальнікі бачаць у гэтым важны знак адзінства. Італьянская газета La Repubblica лічыць правільным дакладнае пазіцыянаванне ў адносінах да Кітая.
«Агрэсіўнасць Кітая пад кіраўніцтвам Сі Цзіньпіна (а таксама адсутнасць з яго боку адназначнай пазіцыі па Расеі) уяўляе сабой пагрозу для сусветнай эканамічнай і ваеннай бяспецы, ад якой чалцы Вялікай сямёркі маюць права абараняцца. Пасыл зразумелы: мы не жадаем прычыняць вам шкоду ці перашкаджаць вашаму эканамічнаму развіццю, мы не жадаем вас і выключаць. Але Кітай не павінен прычыняць нам шкоду, і мы павінны абараняць сябе, каб пазбегнуць рызык для нашых працоўных і нашай прамысловасці», – піша італьянскае выданне.
***
Дзеючы прэм’ер-міністр Грэцыі Кірыякас Міцатакіс і яго ліберальна-кансерватыўная партыя Новая дэмакратыя атрымалі адназначную перамогу на парламенцкіх выбарах у краіне, набраўшы 40,8 працэнта галасоў. Левая партыя СІРЫЗА набрала толькі 20,1 працэнта. Міцатакісу не хапае ўсяго толькі некалькіх дэпутацкіх крэслаў для таго, каб сфарміраваць аднапартыйны ўрад. Магчымасць кааліцыі прэм’ер выключыў. Калі ў выніку ўрад не будзе сфарміраваны, то ў краіны будуць новыя выбары, на якіх наймацнейшая партыя атрымае бонус не менш як у 20 месцаў. «Для Міцатакіса рашэнне аб пераносе выбараў акупілася сто разоў», – такім меркаваннем дзеліцца бельгійская газета De Standaard.
«У канцы лютага ў выніку чыгуначнай катастрофы каля горада Ларыса загінулі 57 чалавек; сярод ахвяр было шмат студэнтаў. Гэтая трагедыя агаліла мноства непаладак і перакосаў у Грэцыі, і стала відавочным, што ўсе байкі Міцатакіса аб тым, што ён мадэрнізаваў краіну, не адпавядаюць рэчаіснасці. Прэм’ер пайшоў на папятную і нават адклаў выбары ў надзеі на тое, што гнеў наконт катастрофы ўляжацца. І гэта спрацавала! Грэкі зрабілі свой выбар на карысць стабільнасці, узнагародзіўшы прэм’ер-міністра за шэраг макраэканамічных перамог, у тым ліку – скарачэнне дзяржаўнага доўгу і беспрацоўя», – адзначае бельгійскае выданне.
Агляд сусветнай прэсы падрыхтавала Вольга Сямашка.
